ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ὁ ἐκ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ,

νεομάρτυς († 8.8.1794)

8 Αὐγούστου



῾Ο ᾿Αναστάσιος ὁδηγήθηκε στὸ μαρτύριο μ᾿ ἕναν τρό­πο ἀσυνήθιστο, ἀφοῦ οὔτε ὁ ἴδιος τὸ ἐπεδίωξε, ὅπως συνέ-βη μὲ πολλοὺς ἄλλους νεομάρτυρες ποὺ προσῆλθαν οἰκειο­θελῶς σ᾿ αὐτό, ἀλλὰ οὔτε ἀνήκει στοὺς “ἐξ ἀρνησι­χρίστων” μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι ὁδηγήθηκαν στὸ μαρτύριο γιὰ νὰ ἀπο­πλύνουν μὲ τὸ αἷμα τους τὸ ἁμάρτημα τῆς ἐξωμο­σίας. ᾿Αφορ­μὴ γιὰ τὴν σύλληψη τοῦ ᾿Αναστασίου στάθηκε ἡ ἐπιπολαιό­τητά του ποὺ τὸν ἔφερε ἀντιμέτωπο μ᾿ ἕνα φοβε­ρὸ δίλημμα, ἢ νὰ ἐξομώσει ἢ διαφορετικὰ νὰ μαρτυρήσει.

῾Ο ᾿Αναστάσιος ἢ Σπάσος στὴ βουλγαρική, καταγό­ταν ἀπὸ τὸ χωριὸ Ραδοβίσι τῆς ἐπαρχίας Τιβεριουπόλεως (Στρού­μιτζας) τῆς Βουλγαρίας. Σὲ ἡλικία εἴκοσι περίπου ἐτῶν ἐγ­κα­τέλειψε τὴν πατρίδα του καὶ πῆγε στὴ Θεσσα­λονίκη ὅπου ἐργαζόταν ὡς βοηθὸς σ᾿ ἕνα κατάστημα ὁπλο­ποιίας. Κάποια μέρα ὁ ᾿Αναστάσιος ὑπέκυψε στὶς πιέσεις τοῦ ἀφεντικοῦ του καὶ δέχθηκε νὰ προσποιηθεῖ τὸν Τοῦρ­κο γιὰ νὰ τὸν βοη­θήσει στὴ λαθραία ἐξαγωγὴ τουρκικῶν πολυτελῶν ἐνδυμα­σιῶν ἀπὸ τὴν ὀχυρὴ πόλη τῆς Θεσσαλο­νίκης. Καθὼς ὅμως πῆγε νὰ περάσει τὴν πύλη ντυμένος μὲ τουρκικὰ ροῦχα οἱ κρατικοὶ ὑπάλληλοι τοῦ ζήτησαν νὰ δοῦν τὰ ἔγγραφα γιὰ τὴν ἐξαγωγὴ τῶν ἐνδυμασιῶν· τότε ἐκεῖνος ἰσχυρίσθηκε ὅτι εἶναι Τοῦρκος καὶ ὅτι εἶναι δικά του τὰ ροῦχα. Οἱ ὑπάλ­ληλοι γιὰ νὰ πεισθοῦν τοῦ ζήτησαν νὰ ἀπαγγείλει τὴ μωα­μεθανικὴ ὁμολογία (σαλαβάτι). ῾Ο ᾿Αναστάσιος ὅμως οὔτε τὴν ὁμολογία γνώριζε, ἀλλὰ οὔτε πολὺ περισσότερο εἶχε τὴ διάθεση νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του.

Μετὰ ἀπ᾿ αὐτὸ τὸ περιστατικὸ συνελήφθη καὶ ὁδη­γή­θηκε στὸν ἀγᾆ, ὁ ὁποῖος προσπάθησε νὰ τὸν πείσει νὰ ἀλλα­ξοπιστήσει ὑποσχόμενός του διάφορα δῶρα. ᾿Επειδὴ ὅμως παρέμενε σταθερός, ὁ ἀγᾆς, ζητώντας τὴ συμβουλὴ καὶ τὴ βοήθεια τοῦ Τούρκου μουφτῆ τὸν παρέπεμψε στὸν δικαστή, ὁ ὁποῖος προσπάθησε μὲ ποικίλους τρόπους νὰ μετα­βάλλει τὴ γνώμη τοῦ ᾿Αναστασίου. Μεταχειρίσθηκε ὑποσχέ­σεις γιὰ δῶ­ρα καὶ πλούτη, γιὰ νὰ τὸν δελεάσει καὶ νὰ ὁμο­λογήσει ὅτι εἶναι Τοῦρκος, ἐπειδὴ ὅμως ὅλα αὐτὰ ἀποδεί­χθηκαν μάταια, τὸν φυλάκισε καὶ συνέχισε πλέον τὴν προ­σπάθεια χρησιμο­ποιώντας ποικίλα βασανιστήρια. ῞Ολα αὐτὰ τὰ ὑπέμεινε ὁ ᾿Αναστάσιος μὲ καρτερία, χωρὶς νὰ ὑποχωρήσει.

῾Ο δικαστὴς τότε, ἀπογοητευμένος ἀπὸ τὴν ἀποτυχία του νὰ τὸν προσελκύσει στὸ μωαμεθανισμό, τὸν παρέπεμψε στὸν ἀνώτατο διοικητικὸ ὑπάλληλο, τὸ μουσελίμη, ποὺ κι αὐτὸς ὅμως δὲν κατάφερε τίποτε. ῎Ετσι ἀποφασίσθηκε ἡ θα­νάτωσή του· στὶς 8 Αὐγούστου τοῦ 1794 καὶ ἐνῶ ὁδη­γοῦν­ταν στὸν τόπο τῆς θανατικῆς του ἐκτελέσεως, στὴν “Και­νούργια Πόρτα”, τοποθεσία ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη, ὁ ᾿Αναστά­σιος ὑπέκυψε λόγω τῶν κακώσεων καὶ τῶν βασανι­σμῶν ποὺ εἶχε ὑποστεῖ στὴ φυλακή.

Τὸ μαρτύριό του περιέχεται στὸ Νέον Μαρτυρολό­γιον τοῦ ἁγίου Νικοδήμου. ᾿Επίσης ὁ ᾿Αναστάσιος ἀπεικονίζεται στὴν εἰκόνα ἁπάντων τῶν μετὰ τὴν ἅλωσιν νεομαρτύρων.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ᾿Αναστασίου, ᾿Ιω., “Οἱ Νεομάρτυρες τῆς Θεσ­σαλονίκης”, ῾Η Θεσσαλονίκη 1 (1985) 494. Δουκάκης, Κ., Μέ­γας Συν­αξαριστής, ᾿Αθῆναι 1889-1896, τ. Η¢ (Αὔγουστος), σ. 141. Εὐστρα­τιά­δης, Σωφρ., ῾Αγιολόγιον τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας, χ.χρ., σ. 37. ΘΗΕ 2 (1963) 573. Μακάριος Κορίνθου - Νικόδημος ῾Αγιορείτης - Νικη­φόρος Χῖος - ᾿Αθανάσιος Πάριος, Συναξαριστὴς Νεομαρτύρων, Θεσ­σαλονίκη 19892, σσ. 704-706. Νέον Μαρτυρολό­γιον, ᾿Αθῆναι 19613, σ. 222. Νικόδημος ῾Αγιορείτης, Συναξαριστής, Βενετία 1819, τ. Γ¢, σ. 243. Παπαδόπουλος, Χρυσ., Οἱ Νεομάρτυ­ρες, ᾿Αθῆναι 19342, σ. 56. Περαν­τώνης, ᾿Ιω., Λεξικὸν τῶν Νεομαρτύ­ρων, ᾿Αθῆναι 1972, τ. Α¢, σ. 68. Χρυσοστόμου, Γ., “Οἱ ἅγιοι τῆς Θεσσαλονίκης”, στὸ Χαρι­στή­ριον τῷ Παν­αγιωτάτῳ Μητροπολίτῃ κ.κ. Παντελεήμονι τῷ δευτέρῳ ἐπὶ τῇ συμ­πληρώσει εἰκοσαετοῦς ἐν Θεσσαλονίκῃ ποιμαντορίας (1974-1994), Θεσ­σαλονίκη 1994, σσ. 912-913.
Μ.Β.