ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ, ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης (434-451)

[ἐκ τῶν πατέρων τῆς Δ¢ Οἰκουμενικῆς Συνόδου]

16 ᾿Ιουλίου



῾Ο ᾿Αναστάσιος διαδέχθηκε τὸ 434 στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο τῆς Θεσσαλονίκης τὸν ἐπίσκοπο Ροῦφο (βλ. λῆμμα).

Τὸ 435 ὁ πάπας Σῖξτος Γ¢ (432-440) ἀπέστειλε ἐπι­στολὴ στὸν ἐπίσκοπο Κορίνθου Περιγένη, μὲ τὴν ὁποία τοῦ ὑπενθύμιζε ὅτι πρέπει νὰ ὑπακούει στὸν ἐπίσκοπο Θεσσα­λονίκης καὶ παπικὸ βικάριο ᾿Αναστάσιο, ποὺ εἶχε διαδεχθεῖ τὸ Ροῦφο. Τὸ ἴδιο ἔτος ἀπέστειλε καὶ δεύτερη ἐπιστολὴ πρὸς τὴ σύνοδο ποὺ ἐπρόκειτο νὰ συνέλθει στὴ Θεσσαλονί­κη, γιὰ νὰ ἐπαναλάβει τὰ δικαιώματα ποὺ εἶχαν παραχω­ρήσει οἱ προκάτοχοί του στὸ βικάριο τοῦ παπικοῦ θρόνου, ἐπίσκοπο Θεσσαλονίκης. ᾿Αρκετὰ χρόνια ἀργότερα, τὸ 446, ὁ πάπας Λέων Α¢ (440-461) ἀπευθύνει ἐπιστολὴ στὸν ᾿Ανα­στάσιο, μὲ ἀφορμὴ τὴ διένεξή του μὲ τὸ μητροπολίτη Πα­λαιᾆς ᾿Ηπείρου ᾿Αττικὸ καὶ ἐπικυρώνει τὰ δικαιώματά του.

Δὲν εἶναι, ὡστόσο, γνωστὸ γιὰ ποιὸ λόγο δὲν κατέστη δυνατὸ νὰ συμμετάσχει αὐτοπροσώπως στὴ Δ¢ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ποὺ συγκλήθηκε τὸ 451 στὴ Χαλκηδόνα. Στὸ πρῶτο τμῆμα τῆς Συνόδου, στὶς 8 ᾿Οκτωβρίου 451, ὑπογράφει ὡς τοποτηρη­τής του ὁ ἐπίσκοπος ῾Ηρακλείας Κυντίλλος: “Κυν­τίλλου ἐπί­σκοπου ῾Ηρακλείας ἐπέχοντος τὸν τόπον τοῦ ἁγιω­τάτου ἐπι­σκόπου Θεσσαλονικέων ᾿Αναστασίου”. Στὸ τρίτο τμῆμα τῆς Συνόδου (13 ᾿Οκτωβρίου) τὸν ἐπίσκοπο Θεσσα­λονίκης ἀντι­προσωπεύει ὁ πρεσβύτερος ᾿Ανδρέας· ἐκτὸς αὐτοῦ ὅμως εἶ­ναι ἀξιοπρόσεκτο, ὅτι ὡς ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης πλέον δὲ μνημονεύεται ὁ ᾿Αναστάσιος, ἀλλὰ ὁ Εὐξίθεος (ἢ Εὐδό­ξιος), ὁ ὁποῖος διαδέχθηκε τὸν ᾿Αναστάσιο, προφανῶς μετὰ τὸ θά­νατό του. Εἰκάζεται ὅτι ὁ θάνατος τοῦ ᾿Ανα­στα­σίου εἶχε ἐπέλθει ἤδη περὶ τὰ τέλη Σεπτεμβρίου τοῦ 451.

Πιθανὸν ὁ πρεσβύτερος ᾿Ανδρέας, ποὺ ἐκπροσώπησε τὸν Εὐξίθεο στὶς συνεδρίες τῆς Δ¢ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, νὰ ταυ­τίζεται μὲ τὸν μετέπειτα ἐπίσκοπο ᾿Ανδρέα (βλ. λῆμ­μα) ποὺ διαδέχθηκε τὸν Εὐξίθεο στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῆς Θεσσαλονίκης.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ᾿Αγγελόπουλος, ᾿Α., ῾Η ᾿Εκκλησία Θεσσαλο­νίκης, Θεσσαλονίκη 1984, σ. 102. ᾿Ατέσης, Β., ᾿Επισκοπικοὶ Κατάλο­γοι τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἀπ᾿ ἀρχῆς μέχρι σήμερον, ᾿Αθῆναι 1975, σ. 79. Θεοχαρίδης, Γ., ῾Ιστορία τῆς Μακεδονίας κατὰ τοὺς Μέσους Χρόνους (285-1354), [Μακεδονικὴ Βιβλιοθήκη 55], Θεσ­σα­λονίκη 1980, σσ. 115, 116, 117. Laurent, V., "Une homélie inédi­te de l'archévêque de Thessalonique Léon le Philosophe sur l’An­non­ciation", Mélanges Eugène Tisserant, τ. ΙΙ, [Studi e Testi 232], Vati­cano 1964, σ. 291. Lequien, M., Oriens Christianus in quatuor Pa­triarchatus digestus, τ. ΙΙ, Parisiis 1740, στ. 33-34 (ἀρ. ΧΙ). Petit, L., "Les évêques de Thessalonique", EO 4 (1900-1901) 142-143 ἀρ. ΧΙ.
Σ.Π.