ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ὁ ἐκ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ,

νεομάρτυς († 28.7.1777)

28 ᾿Ιουλίου



῾Ο Χριστόδουλος ἀνήκει σὲ ἐκείνη τὴν ὁμάδα τῶν νεο­μαρτύρων οἱ ὁποῖοι ὁδηγήθηκαν στὸ μαρτύριο ἑκουσίως.

Τὸ Μαρτύριο τοῦ Χριστοδούλου περιλαμβάνεται στὸ Νέον Μαρτυρολόγιον τοῦ ὁσίου Νικοδήμου τοῦ ῾Αγιορείτη. ῾Ο συντάκτης του δὲν μᾆς παρέχει ἐπαρκεῖς πληροφορίες περὶ τοῦ βίου τοῦ νεομάρτυρος· ἀρκεῖται μόνο στὰ ἐντελῶς ἀπα­ραίτητα στοιχεῖα, ἐνῶ ἀναφέρεται ἰδιαίτερα στὸ γεγονὸς ποὺ στάθηκε ἀφορμὴ γιὰ τὴ σύλληψη καὶ τὴ θανάτωσή του.

῾Ο Χριστόδουλος καταγόταν ἀπὸ κάποιο μικρὸ χωριὸ τῆς Κασσάνδρας ὀνομαζόμενο Βάλτα. Σὲ νεαρὴ ἡλικία ἐγ­κατέλειψε τὴν πατρίδα του καὶ ἐγκαταστάθηκε στὴ Θεσσα­λονίκη, ὅπου ἔμαθε τὴν τέχνη τοῦ ράπτη. ᾿Αφορμὴ γιὰ νὰ ὁδηγηθεῖ στὸ μαρτύριο στάθηκε τὸ ἑξῆς περιστατικό: Κά­ποιος Βούλγαρος χριστιανὸς σκόπευε νὰ ἀλλαξοπιστήσει. ῞Οταν, ὅμως, ὁ Χριστόδουλος πληροφορήθηκε τὴν πρόθεσή του, προσπάθησε ἔστω καὶ τὴν τελευταία στιγμή, παρ᾿ ὅλο ποὺ γνώριζε πὼς μ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπο ἔθετε σὲ κίνδυνο τὴ ζωή του, νὰ τὸν ἀποτρέψει ἀπὸ τὴν ἐξωμοσία καὶ τὴν τελι­κὴ ἀπώλεια τῆς ψυχῆς του.

᾿Αφοῦ λοιπὸν προετοι­μάστη­κε μὲ τὴν ἐξομολόγηση, πῆ­ρε ἀπὸ τὸ νεωκόρο τοῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου ᾿Αθανασίου ἕνα σταυ­ρὸ ποὺ τὸν εἶχε ἀγοράσει ἀπὸ τὴ Χίο καὶ τοῦ τὸν εἶχε ἐμπι­στευθεῖ, καὶ πῆγε στὸ καφε­νεῖο ὅπου θὰ γινόταν ἡ ὁμο­λογία καὶ ἡ περιτομὴ τοῦ Βούλ­γαρου χριστιανοῦ. Τὸν πλη­σίασε λοιπὸν καὶ προσπάθησε δεί­χνοντάς του τὸν σταυρὸ καὶ παραινώντας τον νὰ τονώσει τὸ φρόνημά του καὶ νὰ τὸν ἀπο­­τρέψει ἀπὸ τὴν ἐξωμοσία. ῾Η πράξη του αὐτὴ ὅμως δὲν ἐπέ­φερε κανένα ἀπο­τέλεσμα, ἀφοῦ ὁ Βούλγαρος τὸν ἀγνόησε παντελῶς, ἐνῶ οἱ Τοῦρκοι ποὺ τὸν περιτριγύριζαν, ἐξοργί­στηκαν τόσο πολὺ ἐναντίον του, ὥστε τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν ὁδήγη­σαν στὸ δι­καστήριο, ὅπου μὲ παρρησία καὶ τόλμη ὁ Χριστό­δουλος ὁμο­λόγησε τὴν πί­στη του στὸ Χριστό. Παρ᾿ ὅλες τὶς προτρο­πὲς τοῦ δικαστῆ ὁ Χριστόδουλος παρέμεινε ἀνυποχώρητος, γι᾿ αὐτὸ καὶ ἀπο­φασίστηκε ἡ θανάτωσή του. Στὶς 28 ᾿Ιου­λίου τοῦ ἔτους 1777 ἀπαγχονίστηκε μπροστὰ στὸ ναὸ τοῦ ἁγίου Μηνᾆ, στὴ Θεσ­σαλονίκη. Τὸ λείψανό του παρέ­­μεινε πρὸς ὀνειδισμὸ ἐπὶ δύο ἡμέρες στὴν ἀγχόνη, φέροντας ἐπάνω του τὸ σταυρὸ ποὺ εἶχε πάρει μαζί του ἀπὸ τὸ ναὸ τοῦ ἁγίου ᾿Αθανασίου. Μετὰ τὴν παρέλευση τῶν δύο ἡμε­ρῶν, τὸ λεί­ψανο τοῦ νεομάρ­τυ­ρος παραδόθηκε στοὺς χριστια­νούς, οἱ ὁποῖοι τὸ ἐξαγό­ρα­σαν ἀντὶ ἑξακοσίων γροσί­ων καὶ τὸ ἐκή­δευσαν. ᾿Αναφέρεται μάλιστα στὸ Μαρτύριό του ὅτι πολλοὶ ἔλαβαν πρὸς ἁγιασμὸ τεμάχια ἀπὸ τὸ πουκάμισο τοῦ ῾Αγίου καθὼς καὶ ἀπὸ τὸ σχοινὶ ποὺ χρησιμοποιήθηκε γιὰ τὸν ἀπ­αγχονισμό του.

῾Η μνήμη τοῦ νεομάρτυρος Χριστοδούλου τιμᾆται κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς τελειώσεώς του, στὶς 28 ᾿Ιουλίου. Τὴν ἡμερο­μηνία αὐτὴ ἀναγράφουν τὸ Νέον Μαρτυρολόγιον, ὅπου εἶναι καταχω­ρημένο καὶ τὸ Μαρτύριό του, ὁ Συναξαριστὴς τοῦ ὁσίου Νικοδή­μου τοῦ ῾Αγιορείτου, ὁ Χρυσ. Παπαδόπουλος, ὁ Βίκτ. Ματ­θαῖος καὶ ὁ Otto Meinardus. ᾿Εξαίρεση ἀποτε­λοῦν ὁ Σωφρ. Εὐστρατιάδης καὶ τὸ Μ. Εὐχολόγιο, ὅπου ἡ μνήμη τοῦ νεο­μάρτυρος ἀναγράφεται στὶς 27 τοῦ ἰδίου μη­νός.

Μιὰ ἀπεικόνιση τοῦ νεομάρτυρος Χριστοδούλου ὑπάρ­χει στὸ σπίτι τοῦ ἁγίου Γεωργίου τοῦ φουστανελλᾆ στὰ ᾿Ιω­άννινα, ὅπου παριστάνεται ἔνθρονη ἡ Παναγία πλαισιω­μένη ἀπὸ τὸν ἅγιο Γεώργιο καὶ τὸν Χριστόδουλο, ὁ ὁποῖος φο­ράει σκοῦφο καὶ σαλβάρια μὲ ριχτὸ μανδύα, ἐνῶ στὸ ἕνα χέρι κρατάει κλαδὶ φοίνικα καὶ μὲ τὸ ἄλλο ὑψώνει τὸ σταυ­ρό. ῾Η συναπεικόνιση τῶν δύο ῾Αγίων μπορεῖ νὰ ἑρμηνευ­θεῖ εὔκολα ἂν λάβει κανεὶς ὑπόψη του τὸν τρόπο μαρτυρίου τους ποὺ ἦταν παρόμοιος.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γαρίδης, Μ. - Παλιούρας, Θ., “Συμβολὴ στὴν εἰκονογραφία νεομαρτύρων”, ᾿Ηπειρωτικὰ Χρονικά 22 (1980) 198. Γερά­σιμος Μικραγιαννανίτης, ᾿Ακο­λου­θία... τοῦ νεομάρτυρος Χριστοδούλου τοῦ ἐκ Κασσάνδρας, Θεσσα­λονί­κη 1985. Γκί­κας, Γ., “Μακεδόνες Νεο­μάρτυρες”, ΜΖ τχ. 105 (Φεβρ. 1975) 22. Δου­­κάκης, Κ., ῾Ο Μέγας Συναξαριστής, ᾿Αθῆναι 1889-1896, τ. Ζ’, σ. 428. Εὐστρατιάδης, Σωφρ., ῾Αγιολόγιον τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλη­σίας, ᾿Αθῆ­ναι χ.χρ. σ. 475. Καστα­νᾆς, Θ., “Θεσσαλονικεῖς ἅγιοι”, ΓΠ 19 (1935) 158. Λέτσας, ᾿Αλ., ῾Ι­στορία τῆς Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1971, σ. 534. Μακάριος Κο­ρίνθου - Νικόδημος ῾Αγιορείτης - Νι­κηφόρος ὁ Χῖος - ᾿Αθανάσιος ὁ Πάριος, Συναξαριστὴς Νεομαρτύ­ρων, Θεσσαλο­νίκη 19892, σσ. 689-691. Νικόδημος ῾Αγιορείτης, Νέον Μαρτυρολόγιον, ᾿Αθῆναι 19934, σσ. 199-200. Πα­παδόπουλος, Χρυσ., Οἱ Νεομάρτυρες, ᾿Αθῆναι 19342, σ. 51. Περαντώνης, ᾿Ιω., Λεξικὸν τῶν Νεομαρτύρων, ᾿Αθῆναι 1972, τ. Γ’, σσ. 472-473. ῾Ο ἴδιος, “Χριστόδουλος ἐκ Κασσάνδρας”, ΘΗΕ 12 (1968) 194. ῾Ο ἴδιος, “Κατάλογος Νεομαρτύρων τῶν ἀπὸ τῆς ῾Αλώ­σεως τῆς Κων­σταντινουπόλεως μέχρι τοῦ ἔτους 1867 μαρτυρησάν­των”, Θεολο­γία 60 (1989) 163. Πύρρος, Σ., “Δοκίμιον Μακεδονικοῦ ῾Αγιολογί­ου”, Μακεδονικὸν ῾Ημερολόγιον Παμμακεδονικοῦ Συλλόγου ᾿Αθηνῶν τ. Ε’ (1912) 25. Χρυσοστόμου, Γ., “Οἱ ἅγιοι τῆς Θεσσαλονί­κης”, στὸ Χαριστήριον τῷ Παναγιωτάτῳ Μητροπολίτῃ Θεσσαλονίκης κ.κ. Παν­τελεήμονι τῷ δευτέρῳ ἐπὶ τῇ συμπληρώσει εἰκοσαετοῦς ἐν Θεσ­σα­λο­νί­κῃ ποιμαντορίας (1974-1994), Θεσσαλονίκη 1994, σσ. 946-947.
Μ.Β.