Ὁ Ἅγιος Εὐτυχὴς Ἱερομάρτυρας μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη Θεολόγου
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής, θέλοντας νὰ δείξει τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔχει ἀληθινὰ πνεῦμα Θεοῦ, εἶπε: «Πᾶν πνεῦμα ὃ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι». Δηλαδή, κάθε ἄνθρωπος ποὺ παρουσιάζεται μὲ χάρισμα Πνεύματος, ἂν ὁμολογεῖ ὄχι μόνο μὲ λόγια ἀλλὰ καὶ μὲ ἔργα ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς πράγματι σαρκώθηκε καὶ ἔζησε σὰν ἄνθρωπος φέροντας τὴν ἀνθρώπινη φύση, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀπὸ τὸ Θεό. Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος ἦταν καὶ ὁ Ἅγιος Εὐτυχής. Σὰν γνήσιος μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, ἀπέδειξε περίτρανα στὴ ζωή του ὅτι εἶναι πραγματικὰ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ. Κήρυξε μὲ ἀνδρεία τὸ Εὐαγγέλιο, γκρέμισε πολλοὺς ναοὺς εἰδώλων, ὑπέμεινε δαρμοὺς καὶ κακοπάθησε πολλὰ χρόνια δέσμιος μέσα στὴ φυλακή. Κατόπιν τὸν ἔριξαν στὴ φωτιὰ καὶ μετὰ στὰ πεινασμένα θηρία. Ἐπειδή, ὅμως, ἕνα ἀπὸ τὰ θηρία μίλησε μὲ ἀνθρώπινη φωνή, ἀλλὰ καὶ ἐπειδὴ στὴ συνέχεια ἔμεινε ἀβλαβὴς ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα μαρτύρια, ὅλοι ἐξεπλάγησαν. Ἐξ αἰτίας, λοιπόν, αὐτῶν τῶν θαυμάτων, τὸν ἄφησαν ἐλεύθερο νὰ γυρίσει στὴν πατρίδα του Σεβαστή, ὅπου εἰρηνικὰ παρέδωσε στὸν Κύριο τὸ πνεῦμα του.
Καταγόταν ἀπὸ τὸ Μαντίναιο τῆς Μητροπόλεως Κλαυδιουπόλεως στὴν Ἐρδέλια, τῆς ἐπαρχίας Ὀνωριάδος. Συνελήφθηκε διότι ἦταν χριστιανὸς καὶ ὁδηγήθηκε στὸν ἡγεμόνα Οὐρβανό. Αὐτὸς τὸν ρώτησε ἂν ἐπιμένει νὰ ὁμολογεῖ τὸν Χριστὸ καὶ ὁ Τατίων μὲ τόλμη ἀπάντησε ὅτι θὰ τὸν ὁμολογεῖ μέχρι τελευταίας του πνοῆς. Ἀμέσως τότε τὸν ἔδειραν σκληρὰ καὶ τὸν ξέσχισαν μὲ σιδερένια νύχια. Κατόπιν τὸν ἔσυραν μέχρι θανάτου μέσα στὴν Κλαυδιούπολη, ἀφοῦ πρῶτα ἔκανε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ.
Ὁ Ὅσιος Γεώργιος ὁ Λιμνιώτης, ὁ Ὁμολογητής
Ὁ Ὅσιος αὐτός, ἀπὸ μικρὸ παιδὶ ἀγάπησε τὴν μοναχικὴ ζωὴ καὶ ὅταν ἐνηλικιώθηκε ἔγινε μοναχὸς καὶ ἀσκήτευε στὸν Ὄλυμπο (τῆς Βιθυνίας). Στὰ χρόνια τοῦ εἰκονομάχου βασιλιᾶ Λέοντα τοῦ Ἰσαύρου (716), ὁ Γεώργιος ἀγωνίστηκε γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία καὶ ἔκανε δριμύτατες παρατηρήσεις στὸν ἀσεβῆ βασιλιά. Τότε ὑπέστη ἀπ΄ αὐτὸν πολλὰ βάσανα καὶ μάλιστα σὲ ἡλικία 95 χρονῶν. Στὸ τέλος τοῦ ἔκοψαν τὴν μύτη, ἔκαψαν τὸ κεφάλι του καὶ ἔτσι παρέδωσε τὸ πνεῦμα του στὸν Θεό.
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, νέος Ἱερομάρτυρας καὶ Ἰσαπόστολος
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὑπῆρξε φωτοφόρος ἀπόστολος τοῦ Εὐαγγελίου, στὰ μαῦρα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς. Γεννήθηκε στὸ χωριὸ Ταξιάρχης τῆς ἐπαρχίας Ἀποκούρου ποὺ βρίσκεται κοντὰ στὸ χωριὸ Μέγα Δένδρο Ναυπακτίας (τὸ 1714), ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, ποὺ τὸν ἀνέθρεψαν ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου. Εἴκοσι χρονῶν μετέβη στὸ Ἅγιον Ὄρος, γιὰ νὰ σπουδάσει στὸ ἐκεῖ νεοσύστατο σχολεῖο τοῦ Βατοπεδίου. Μετὰ τὴν ἀποφοίτησή του, πῆγε στὴ Μονὴ Φιλόθεου, ὅπου ἔγινε μοναχὸς καὶ κατόπιν Ἱερομόναχος. Ἀλλὰ ὁ Ἅγιος δὲν ἡσύχαζε, φλεγόμενος νύχτα-μέρα ἀπὸ τὸν πόθο νὰ βγεῖ καὶ νὰ διδάξει στοὺς σκλαβωμένους Ἕλληνες τὰ ἅγια Γράμματα. Ὅμως, θεωροῦσε τὸν ἑαυτό του ταπεινὸ καὶ ἀδύνατο νὰ ἐπωμισθεῖ τέτοιο φορτίο. Ἀλλὰ μὲ θεία ἀποκάλυψη, πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου συνάντησε τὸν ἀδελφό του Χρύσανθο, ποὺ ἦταν δάσκαλος. Αὐτὸς τοῦ ἔκανε μερικὰ μαθήματα ρητορικῆς, ποὺ θὰ βοηθοῦσαν τὸν Κοσμᾶ στὸ κήρυγμα. Ἔπειτα, ἀφοῦ πῆρε τὴν ἄδεια τοῦ Πατριάρχη, ὄργωσε στὴν κυριολεξία τὴν Ἑλλάδα, διδάσκοντας στοὺς «ραγιάδες» τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἄπ΄ ὅπου περνοῦσε, ἔκτιζε σχολεῖα, ἐκκλησίες, καὶ πλῆθος λαοῦ συνέρεε καὶ «ρουφοῦσε» τὸ «νέκταρ» τῆς ἁγίας διδασκαλίας του. Τελικά, ὁ φθόνος τῶν Ἑβραίων, σὲ συνεργασία μὲ τοὺς Τούρκους, εἶχε σὰν ἀποτέλεσμα τὸν ἀπαγχονισμὸ τοῦ Ἁγίου στὰ χώματα τῆς Βορείου Ἠπείρου (τὸ 1779). Τὰ λόγια του ἦταν προφητικά, γεμάτα θεία χάρη καὶ ἁπλότητα. Κάποτε εἶπε στοὺς κατοίκους κάποιου χωριοῦ: «Ἦρθα στὸ χωριό σας καὶ σᾶς κήρυξα. Δίκαιο εἶναι λοιπὸν νὰ μὲ πληρώσετε γιὰ τὸν κόπο μου. Μὲ χρήματα μήπως; Τί νὰ τὰ κάνω; ἡ πληρωμὴ ἡ δική μου εἶναι νὰ βάλετε τὰ λόγια του Θεοῦ στὴν καρδιά σας, γιὰ νὰ κερδήσετε τὴν αἰώνια ζωή».
Ἀνακομιδὴ Λειψάνου Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ζακυνθινοῦ
Βλέπε Βιογραφικό του σημείωμα τὴν 17η Δεκεμβρίου καὶ ἐκτενὲς ὑπόμνημα γιὰ τὴν ἀνακομιδὴ τοῦ λειψάνου στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ματθαίου Λαγγῆ (24 Αὐγούστου).