Αἰσθάνομαι ὅτι εἶναι ἔργο δυσχερὲς μέσα στὰ ὅρια ἑνὸς δημοσιογραφικοῦ ἄρθρου νὰ καταγράψεις ἀγῶνες καὶ ἐλπίδες, ἐπιτυχίες καὶ ἀποτυχίες, πλούσιες καὶ φτωχὲς ἡμέρες, εὐστοχίες καὶ ἀστοχίες, χαρὲς καὶ πίκρες, γιὰ μιὰ πόλη σὰν τὴν ἱστορικὴ καὶ δοξασμένη Θεσσαλονίκη, καὶ μάλιστα γιὰ τὰ ἑκατὸ (100) χρόνια ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωσή της. Ἡ ἑκατονταετία 1912-2012 εἶναι γιὰ τὴν λατρευτή μας πόλη μιὰ πορεία πάνω σὲ δάφνες δόξας καὶ μεστωμένα στάχυα προκοπῆς καὶ δημιουργίας. Ὁ γνωστὸς πίνακας τῆς παραδόσεως τῆς Θεσσαλονίκης ἀπὸ τοὺς Τούρκους κατακτητὲς στοὺς Ἕλληνες ἀπελευθερωτὲς εἶναι μιὰ κορυφαία στιγμὴ τῆς νεοελληνικῆς ἱστορίας, μὲ τὸν ἰδεολογικὸ πυρήνα της γεμάτο ἀπὸ τὰ λυτρωτικὰ σύμβολα τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεώς μας.

Ἔπειτα ἀπὸ μακρὰ πορεία, ἀνὰ τοὺς αἰῶνες, ἡ Θεσσαλονίκη, ὑπέκυψε στὴν κατακτητικὴ μανία τῶν Τούρκων τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1430. Ἔκτοτε Τοῦρκοι μουσουλμάνοι ἤρχισαν νὰ ἐγκαθίστανται στὴ Θεσσαλονίκη, ἐνῷ περὶ τὰ τέλη τοῦ 15^ου αἰῶνα προσετέθησαν 300.000 Ἑβραῖοι ἀπὸ τὴν Ἱσπανία καὶ τὴν Πορτογαλία, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν μιὰ νέα δυναμικὴ στὴν οἰκονομία τῆς πόλεως τῆς Θεσσαλονίκης.

Ἡ διάκριση πλέον τῆς πόλεως σὲ τρεῖς κοινότητες, τῶν Ἑλλήνων, τῶν Ἑβραίων καὶ τῶν Τούρκων, ἐκράτησε ἐπὶ τέσσαρες αἰῶνες ἐν μέσῳ ποικίλων καταστάσεων στὴ Βαλκανική, ὅπου προεξῆρχε ἡ ἀγωνία τῆς Τουρκίας νὰ σταθεροποιήσῃ τὴν κυριαρχία της στὴ Βαλκανική. Κατὰ τὴ διάρκεια αὐτῆς τῆς περιόδου ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ἀκολουθεῖ τὴν πολιτικὴ καὶ διοικητικὴ τύχη τῆς πόλεως, γιὰ νὰ ἐξαρθεῖ ἰδιαίτερα ὁ ῥόλος της, ὡς ἐπαρχίας τοῦ Θρόνου, κατὰ τὸ β’ ἥμισυ τοῦ 19^ου καὶ τὶς ἀρχὲς τοῦ 20^οῦ αἰῶνα μὲ ἐπισκοπὲς καὶ τὴν Ἐπαρχιακὴ Σύνοδό της, καὶ τὸν συντονισμὸ καὶ τὴν ἐποπτεία της σὲ ὅλες τὶς ἐπαρχίες τοῦ Θρόνου στὴ Μακεδονία κατὰ τὴν περίοδο τῶν ξένων ἐθνικῶν καὶ θρησκευτικῶν προπαγανδῶν.

Ἡ Θεσσαλονίκη, κατὰ τοὺς Βαλκανικοὺς Πολέμους καὶ τὸν ἐπακολουθήσαντα Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ὑπῆρξε νευραλγικὸ κέντρο πολιτικῶν καὶ στρατηγικῶν ἐξελίξεων, τόσο γιὰ τὴν Ἑλλάδα, στὸν κορμὸ τῆς ὁποίας ἐνσωματώθηκαν οἱ λεγόμενες Νέες Χῶρες τῆς Μακεδονίας, τῆς Ἠπείρου, τῆς Θράκης καὶ τῶν Νήσων τοῦ Αἰγαίου, ὅσο καὶ γιὰ τοὺς συμμάχους της. Τὸ 1917, διαρκοῦντος τοῦ Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, καὶ ἐπισυμβάντος τοῦ ἐθνικοῦ διχασμοῦ, ἡ Θεσσαλονίκη καθίσταται πρωτεύουσα τῆς Ἐθνικῆς Προσωρινῆς Κυβερνήσεως τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου, ἡ ὁποία ἤλεγχε τὸ πλεῖστον τῶν ἀπελευθερωθεισῶν Νέων Χωρῶν.

Ἡ ἀποκατάσταση τῆς Ἐθνικῆς Ἑνότητος τοῦ Ἑλληνισμοῦ, παρὰ τὴν τραγωδία τῆς Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς τὸ 1922, ἔδωσε τὴν δυνατότητα μὲ κέντρο τὴν Ἀθήνα καὶ κολόνα ἀμετακίνητη τὴν Θεσσαλονίκη στὸν Βοῤῥᾶ, ὥστε νὰ κατορθώσει τὸ 1940 νὰ διατυπώσει τὸ «ΟΧΙ» στὴν λαίλαπα τῶν γερμανοϊταλικῶν μεραρχιῶν ποὺ ἀπειλοῦσαν τὴν χώρα μας. Μαύρη σελίδα στὴν ἱστορία τῆς πατρίδας μας ὁ Ἐμφύλιος Πόλεμος 1944-1949, ὅπου καὶ πάλι ἡ Θεσσαλονίκη μὲ τὶς Ἔνοπλες Δυνάμεις τῆς χώρας καὶ τὸ φρόνημα τοῦ λαοῦ της, μαζὺ μὲ τὶς παράλληλες θυσίες τῶν ἄλλων πόλεων καὶ τῶν χωριῶν τῆς Μακεδονίας καὶ τῆς Ἠπείρου, καὶ ὅπου γῆς τῆς Ἑλλάδος, συνετέλεσαν στὴ ματαίωση τῶν ξενοκινήτων σχεδίων τῶν βορείων γειτόνων μας.

Ἡ σημερινὴ Θεσσαλονίκη, πόλη φιλόξενη καὶ ἑλκυστική, ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωσή της στὶς 26-10-1912 καὶ ἕως τὰ δικά μας χρόνια κατήγαγε μιὰ μεγάλη νίκη : Νὰ ξεφύγῃ ἀπὸ τὴ μιζέρια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς καὶ στὴν πορεία τῶν ἑκατὸ (100) χρόνων νὰ ἀναδειχθῇ σὲ μιὰ μεγάλη μεγαλούπολη, γεμάτη ἀπὸ δυναμισμὸ καὶ προοδευτικότητα, προσηλωμένη στὶς παραδόσεις της, καὶ μὲ τὴν ἀγκαλιά της ἀνοικτὴ πρὸς κάθε ἐπισκέπτη, ὅπως εἶναι μπροστά της ἡ γαλάζια θάλασσα τοῦ Αἰγαίου μὲ τὸν Θερμαϊκὸ Κόλπο.

Ἄφησα τελευταῖο ἕνα διαρκὲς κεφάλαιο καὶ μιὰ ἰσχυρὴ αὐτοσυνειδησία τῆς Θεσσαλονίκης μας, ποὺ κρατεῖ ἐπὶ αἰῶνες καὶ χαρακτηρίζει καὶ τιμᾶ τὴν πορεία της καὶ τὰ ἑκατὸ (100) τελευταῖα χρόνια, στὰ ὁποῖα ἔχομε τὸ προνόμιο νὰ τῆς δίνωμε ἐμεῖς τὴ ζωή μας γιὰ τὴν ὕπαρξή της. Τὸ πρῶτο χριστιανικὸ βῆμα στὴ Θεσσαλονίκη τὸ ἐχάρισε ὁ μέγας Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν θεῖος Παῦλος, καὶ αὐτὸς συνεκρότησε τὴν πρώτη Ἐκκλησία σ’ αὐτὴ τὴν πόλη, ἐνῷ συνέταξε καὶ δύο μνημειώδεις ἐπιστολὲς πρὸς Θεσσαλονικεῖς, ποὺ συμπεριελήφθησαν στὸν Κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὅταν ξέσπασαν οἱ διωγμοὶ κατὰ τῶν Χριστιανῶν, μέσα ἀπὸ τὴν κοινωνία τῆς Θεσσαλονίκης, ἀνεδείχθη μέγιστο καὶ ἐνδοξότατο τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου Δημητρίου τοῦ μυροβλύτου καὶ τῶν συναθλητῶν του, Νέστορος καὶ Λούπου. Τὸ μαρτύριο αὐτὸ ἤσκησε μεγίστη ἐπίδραση στὶς ψυχὲς τῶν κατοίκων καὶ ἀνεδείχθη μὲ τὴν πάροδο τῶν αἰώνων αὐτὸ τὸ θεμέλιο τοῦ ὅλου ἱστορικοῦ καὶ κοινωνικοῦ βίου αὐτῆς.

Οἱ συγγραφεῖς σημειώνουν : «Μὲ ἱδρῶτας, ἐπὶ γενεὰς γενεῶν, μὲ τὸ αἷμα τῆς τιμίας αὐτοῦ πλευρᾶς, ἐθεμελίωσεν ὁ ὑπέρδοξος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος, ἀσάλευτον τὴν πίστιν ἐν τῇ πόλει αὐτοῦ».

Ἡ Θεσσαλονίκη εἶναι ξακουστὴ γιὰ τὸν μεγαλομάρτυρα ἅγιο Δημή-τριο, γιὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, γιὰ τοὺς ἰσαποστόλους Κύριλλο καὶ Μεθόδιο, καὶ πρὸ πάντων γιὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο. Τὰ ἔργα τῶν προ-κατόχων μου Ἀρχιερέων, Ἀλεξάνδρου (1903-1910), Ἰωακείμ Δ’(1910-1912), Γενναδίου (1912-1951), Παντελεήμονος Α’ (1951-1968), Λεωνίδου (1968-1974), καὶ Παντελεήμονος Β’ (1974-2003) ἔσπειραν, ἐπότισαν καὶ ἀνέθρεψαν τὶς γενεὲς τῶν Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων Χριστιανῶν τῆς Θεσσαλονίκης ἐπὶ ἑκατὸ (100) χρόνια. Ἂς κρατήσωμε ἐμεῖς στὶς καρδιές μας τὴν ὀρθόδοξο ἑλληνικὴ παράδοσή μας. Ἂς ξεκινήσωμε γιὰ προσκύνημα στὸ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ», στὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, στὴν Παναγία Δεξιὰ καὶ στὴν ὑπέροχη ἐκκλησία τῆς Παναγίας Ἀχειροποιήτου τοῦ Δ’ αἰῶνος.