Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης
Αρχική Σελίδα Επικοινωνία Χρήσιμες Συνδέσεις Χάρτης Πλοήγησης Γλωσσάριο
 website clocks
αναζήτηση    

ΚΥΡΙΛΛΟΣ

ΚΥΡΙΛΛΟΣ, ὁσιομάρτυς († 6.7.1566)

6 ᾿Ιουλίου



Μοναδικὴ πηγὴ ποὺ διασώζει τὸ Μαρτύριο καὶ τὴ χασματώδη καὶ κολοβὴ ᾿Ακολουθία τοῦ ὁσιομάρτυρος Κυ­ρίλλου εἶναι τὸ ἀθωνικὸ χειρόγραφο 347 τῆς μονῆς Διονυ­σίου. Πρόκειται γιὰ ἕνα κείμενο γραμμένο σὲ λόγια γλῶσσα καὶ κατὰ πᾆσα πιθανότητα αὐτόγραφο ἔργο τοῦ ἀνωνύμου συντάκτη τοῦ Μαρτυρίου, χρονολογούμενο μεταξὺ τοῦ τέ­λους τοῦ 17ου καὶ τῶν ἀρχῶν τοῦ 18ου αἰῶνος.

Σύμφωνα μὲ τὸ Μαρτύριό του ὁ Κύριλλος -τὸ κο­σμι­κὸ ὄνομα τοῦ ὁποίου ἦταν Κυριακός- γεννήθηκε στὴ Θεσ­σαλονίκη τὸ ἔτος 1544, κατὰ τὴν περίοδο τῆς βασιλεί­ας τοῦ σουλτάνου Σουλεϊμάν. ῾Ο πατέρας του ὀνομαζόταν Πέιος, καταγόταν ἀπὸ τὴν ἐπαρχία Πελαγονίας καὶ διέμε­νε μὲ τὴν οἰκογένειά του στὴν περιοχὴ τῆς ἀκροπόλεως τῆς Θεσ­σα­λονίκης.

Σὲ ἡλικία δέκα ἐτῶν ὁ Κυριακὸς ἔμεινε ὀρφανός, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀναλάβουν τὴν κηδεμονία του δύο θεῖοι του, συγγενεῖς τῆς μητέρας του, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ ἕνας ἦταν μωα­μεθανός. Τελικὰ ὁ μωαμεθανὸς θεῖος του ἀνέλαβε ἀποκλει­στικὰ τὴν κηδεμονία του καὶ τὸν ἔστειλε σὲ κάποι­ον ἐπίσης μωαμεθανὸ βυρσοδέψη γιὰ νὰ μάθει κοντά του νὰ ἐξασκεῖ αὐτὸ τὸ ἐπάγγελμα.

῾Ωστόσο ὁ Κυριακός, ἀκολουθώντας τὶς συμβουλὲς τοῦ ἄλλου θείου του, ὁ ὁποῖος ἦταν εὐσεβὴς χριστιανός, ἀπο­φά­σισε νὰ ἐγκαταλείψει κρυφὰ τὸ μωαμεθανὸ κηδεμόνα του καὶ νὰ ἀκολουθήσει κάποιους ἁγιορεῖτες μοναχούς, ποὺ κατὰ ἀγαθὴ συγκυρία βρίσκονταν ἐκείνη τὴν ἐποχὴ στὴ Θεσσα­λο­νίκη. Σὲ ἡλικία 14 ἐτῶν ὁ Κυριακὸς ἔφθασε στὸ ῞Αγιο ῎Ο­ρος καὶ ἐκάρη μοναχὸς στὴ μονὴ Χελανδαρίου, λαμβά­νον­τας τὸ μοναχικὸ ὄνομα Κύριλλος.

῾Ο Κύριλλος ἀσκήτευσε ἐπὶ ὀκτὼ ἔτη σὲ κάποιο χε­λανδαρινὸ μετόχι καὶ σὲ ἡλικία 22 ἐτῶν ταξίδεψε μαζὶ μὲ ἄλλους δύο χελανδαρινοὺς μοναχοὺς στὴ Θεσσαλονίκη, ὅπου συνάντησε τὸ χριστιανὸ θεῖο του. Κατερχόμενος ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῆς ᾿Ακροπόλεως πρὸς τὸ λιμάνι τῆς Θεσσαλονίκης μαζὶ μὲ τὸν ἐξάδελφό του -γιὸ τοῦ χριστιανοῦ θείου του-, συνάντησε τυχαῖα τὸ μωαμεθανὸ κηδεμόνα του, ὁ ὁποῖος παρὰ τὴν παρέλευση πολλῶν ἐτῶν, ἀνεγνώρισε τὸν Κύριλ­λο. Φώναξε ἀμέσως καὶ ἄλλους μουσουλμάνους γιὰ νὰ συλ­λά­βουν τὸν Κύριλλο μὲ τὴν κατηγορία ὅτι, ἐνῶ πρὶν εἶχε ἀσπα­στεῖ τὸ μωαμεθανισμό, στὴ συνέχεια τὸν ἀρνήθηκε καὶ ἐξόμωσε.

῾Ο Κύριλλος ὁδηγήθηκε ἀμέσως στὸν Τοῦρκο δικαστὴ τῆς Θεσσαλονίκης, ὁ ὁποῖος ἐπιχείρησε νὰ τὸν πείσει νὰ ἐγ­καταλείψει τὴ χριστιανικὴ πίστη καὶ νὰ ἀσπαστεῖ τὸ μωα­μεθανισμό. ῞Οταν διεπίστωσε πὼς ἡ προσπάθειά του δὲν ἐπέ­φερε κανένα ἀποτέλεσμα, διέταξε νὰ τὸν ὁδηγήσουν στὴ φυ­λακὴ σκοπεύοντας νὰ ἐκφέρει τὴν ἀπόφασή του τὴν ἑπό­μενη ἡμέρα.

Τὴν ἄλλη ἡμέρα ὁ Κύριλλος ὁδηγήθηκε καὶ πάλι στὸ δικαστή, ὁ ὁποῖος προσπάθησε γιὰ δεύτερη φορὰ νὰ τὸν μεταπείσει μὲ ὑποσχέσεις ἢ μὲ ἀπειλές, ἀλλὰ ὅταν διεπί­στω­σε ὅτι ἡ προσπάθειά του ἦταν μάταιη, τὸν κατεδίκασε σὲ θάνατο διὰ πυρᾆς. ῾Ο Κύριλλος ὁδηγήθηκε ἀπὸ τὸ ἐξα­γριω­μένο πλῆθος τῶν φανατισμένων τούρκων καὶ τῶν δημί­ων του στὸν τόπο τῆς καταδίκης του, στὸ παλαιὸ βυζαντι­νὸ ἱπ­πο­δρόμιο τῆς πόλεως, κοντὰ στὸ ναὸ τοῦ ἁγίου Κων­σταν­τί­νου, ὁ ὁποῖος μνημονεύεται στὸ συναξάριο τῆς ᾿Ακο­λου­θίας τοῦ ὁσιομάρτυρος Κυρίλλου γιὰ πρώτη φορά.

῾Ο Τοῦρκος ὕπαρχος ἐπιχείρησε γιὰ τελευταία φορά, ὅπως συνηθιζόταν, νὰ μεταπείσει τὸν Κύριλλο, προσφέρον­τάς του ὑλικὲς ἀνέσεις καὶ ἀπολαύσεις, ἀλλὰ ὁ Κύριλλος τὶς ἀρνήθηκε, λέγοντας πὼς γι᾿ αὐτὸν μοναδικὸς πλοῦτος ἦταν ὁ Χριστός. Κατόπιν τούτων ὁ ὕπαρχος ἔδωσε ἐντολὴ στοὺς δημίους νὰ ρίψουν τὸν Κύριλλο στὴν πυρά, ἡ ὁποία ἀποτέ­φρωσε τὸ σῶμα του στὶς 6 ᾿Ιουλίου τοῦ 1566.

᾿Ιδιαίτερα ἀξιόλογη εἶναι ἡ τελευταία πληροφορία ποὺ παρέχει τὸ Συναξάριο τοῦ ὁσιομάρτυρος Κυρίλλου: “᾿Επεὶ γὰρ ἤμελλε τῇ φλογὶ δαπανηθῆναι τὸ σύνολον, κυνῶν ὀστᾆ τεθνηκότων ἐγείραντες, ἔστι δὲ καὶ οŽς θνησιμαίους, τῇ πυ­ρᾷ ἐναπέρριψαν· ἔνθεν τοι τὸ μὲν τοῦ μάρτυρος σῶμα τῷ πυ­ρὶ καταναλωθέν, ὡσεὶ σποδὸς ἐγένετο...”. Τὴ μαρτυρία αὐτὴ ἐπιβεβαίωσε ἡ ἀνακάλυψη μίας πήλινης λάρνακας, ἡ ὁποία περιεῖχε ὑπολείμματα ὀστῶν καὶ ὑφάσματος ἀναμειγ­μένα μὲ τέφρα, καὶ βρέθηκε στὰ θεμέλια τοῦ παλαιοῦ ναοῦ τοῦ ἁγί­ου Κωνσταντίνου τὸ 1972, μετὰ τὴν κατεδάφισή του γιὰ τὴν ἀνέγερση τοῦ νέου ναοῦ στὴ θέση του. ῾Ο συν­δυασμὸς τοῦ σημαντικοῦ αὐτοῦ εὑρήματος μὲ τὴ μαρτυρία τοῦ Συν­αξαρίου, συγκλίνει καθοριστικὰ στὴν ἀπόδοσή του στὸν ὁσιο­μάρτυρα Κύριλλο τὸ Θεσσαλονικέα.

Στὴ μνήμη τοῦ ὁσιομάρτυρος Κυρίλλου, ποὺ ἑορτάζε­ται στὶς 6 ᾿Ιουλίου, τιμᾆται τὸ δεξιὸ παρεκκλήσιο ποὺ ὑ­π­άρχει στὴ νότια πλευρὰ τοῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου Κων­σταντίνου.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ᾿Ακολουθία καὶ Βίος τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ὁ­σιομάρτυρος Κυρίλλου τοῦ Θεσσαλονικέως... ἐκδιδομένη ὑπὸ τοῦ ῾Ιεροῦ Ναοῦ ῾Αγίων Κωνσταντίνου καὶ ῾Ελένης ῾Ιπποδρομίου Θεσσα­λονίκης, Θεσσαλονίκη 1980. ᾿Ανώνυμος, “῞Ενας ὅσιος Θεσσαλονικεὺς ἐπιστρέ­φει στὴν πόλη του”, ΜΖ τχ. 81 (Φεβρ. 1973) 26-27. Γεράσιμος Μι­κραγιαννανίτης, ᾿Ακολουθία πάντων τῶν ἐν Θεσσαλονί­κῃ ἁγίων..., ἔκδ. Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Παντελεήμο­νος (Παπα­γεωργίου), ᾿Αθῆναι 1958, σ. 33. ᾿Αναστασίου, ᾿Ι., “Οἱ Νεο­μάρτυρες τῆς Θεσσαλονίκης”, ῾Η Θεσσαλονίκη 1 (1985) 491, 498-499. Ζωγραφάκης, Γ., “῞Ε­νας ὁσιο­μάρτυς ξαναγυρίζει στὴ Θεσσαλο­νίκη”, ΜΖ, τχ. 144 (Μάϊος 1978) 24-25. Κίσσας, Σ., “᾿Απὸ τὴν ἱστορία τῆς Θεσσα­λονί­κης στὸ 18ο αἰώ­να. ῾Ο χαμένος κώ­δικας τοῦ ῾Αγίου Κων­σταντίνου”, ΓΠ τχ. 737 (Μάρτ.-᾿Απρ. 1991) 257. Μακάριος Κορίνθου - Νικόδημος ῾Αγιορείτης - Νικηφόρος Χῖος - ᾿Αθανάσιος Πάριος, Συναξαριστὴς Νεομαρτύρων, Θεσσαλονίκη 19892, σσ. 663-667. Παπουτσάκης, Στ., “῾Ο νεομάρτυς Κύριλλος ὁ Θεσσα­λονικεὺς κατὰ τὸ ᾿Αθωνιτικὸν χφ. 3881 (347)”, ΓΠ 60 (1977) 201-210. Περαντώνης, ᾿Ι., “Κατά­λογος Νεομαρτύρων τῶν ἀπὸ τῆς ῾Αλώ­σεως τῆς Κ/Πόλεως μέχρι τοῦ ἔτους 1867 μαρτυρη­σάν­των”, Θεολογία 60 (1989) 160. ῾Ο ἴδιος, Λε­ξικὸν τῶν Νεομαρτύρων, τ. Β¢, ᾿Αθῆναι 1972, σ. 294. Πύρρος, Σωσ., “Δοκίμιον Μακεδονικοῦ ῾Α­γιολογίου”, Μακεδονικὸν ῾Ημερολό­γιον τ. Ε¢ (1912). Χρυσοστόμου, Γ., “Οἱ ἅγιοι τῆς Θεσσαλονίκης”, στὸ Χα­ριστήριον τῷ Παναγιωτάτῳ Μητροπολίτῃ Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντε­λεήμονι τῷ δευτέρῳ ἐπὶ τῇ συμ­πληρώσει εἰ­κο­σαετοῦς ἐν Θεσ­σαλονίκῃ ποιμαντορίας (1974-1994), Θεσ­σαλονίκη 1994, σσ. 932-933.
Σ.Π.

...επιστροφή
Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Κοινωνία της Πληροφορίας