ΜΑΚΑΡΙΟΣ, ὁσιομάρτυς († 1507)
14 Σεπτεμβρίου
Οἱ πληροφορίες ποὺ παρέχει τὸ Συναξάριο τοῦ ὁσιομάρτυρος Μακαρίου ἔχουν ὡς πηγή τους τὸ Βίο τοῦ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νήφωνος (1486-1489· 1497-1498· 1502), τὸν ὁποῖο συνέγραψε τὸ 1517 ὁ μαθητής του Γαβριήλ, ποὺ διετέλεσε καὶ Πρῶτος τοῦ ῾Αγίου ῎Ορους κατὰ τὸ διάστημα 1527-1528, καὶ ἔχουν ὡς ἀφετηρία τους τὴ μοναχικὴ ζωὴ τοῦ Μακαρίου στὴ μονὴ Διονυσίου, στὸ ῞Αγιο ῎Ορος, ὅπου εἶχε ἀποσυρθεῖ καὶ ἐφησύχαζε καὶ ὁ πατριάρχης Νήφων μετὰ τὴν τελευταία βραχύβια πατριαρχία του.
Σύμφωνα μὲ τὸ Βίο, ὁ μαθητὴς τοῦ πατριάρχη Νήφωνος, Μακάριος “ἀνέβη εἰς τὸ ἄκρον τῆς θεϊκῆς ἀγάπης καὶ ἐφλέγετο ἡ καρδία του νὰ ἀξιωθῇ νὰ τελειωθῇ διὰ μαρτυρικοῦ αἵματος”· γι᾿ αὐτὸ ἐκμυστηρεύθηκε στὸν ἅγιο Νήφωνα τὴν ἐπιθυμία του νὰ ἐπισφραγίσει τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸ Χριστὸ μὲ μαρτυρικὸ θάνατο. ῾Ο Νήφων συγκατένευσε στὴν ἐπιθυμία του, διακρίνοντας πὼς αὐτὴ εἶχε θεία προέλευση, καὶ τὸν εὐλόγησε μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ.
Στὴ συνέχεια ὁ Μακάριος ἀναχώρησε γιὰ τὴ Θεσσαλονίκη, ὅπου ἄρχισε νὰ κηρύττει μεταξὺ τῶν μωαμεθανῶν τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ καὶ τὶς ἀλήθειες τῆς χριστιανικῆς πίστεως. ῾Η πράξη του ὅμως αὐτὴ τοὺς ἐξαγρίωσε, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐπιτεθοῦν ἐναντίον του, νὰ τὸν κακοποιήσουν βάναυσα καί, τέλος, νὰ τὸν ἐγκλείσουν στὴ φυλακή. Τὸ ἑπόμενο πρωὶ ὁ Μακάριος ὁδηγήθηκε στὸ δικαστήριο, ὅπου καταβλήθηκαν προσπάθειες μὲ ὑποσχέσεις γιὰ ὑλικὲς ἀπολαβὲς νὰ μεταστραφεῖ τὸ φρόνημά του καὶ νὰ ἀλλαξοπιστήσει, ἀλλὰ ἡ ἀκλόνητη ὁμολογία του ὁδήγησε τοὺς Τούρκους ποὺ τὸν ἀνέκριναν στὴν ἀπόφαση νὰ τὸν ἀποκεφαλίσουν, ὕστερα ἀπὸ σκληρὰ βασανιστήρια.
Τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ ὁσιομάρτυρος Μακαρίου γνωστοποιήθηκε στὸν πατριάρχη Νήφωνα ἀπὸ τὸ ῞Αγιο Πνεῦμα, σύμφωνα μὲ τὸ Βίο του, κι ἐκεῖνος τὸ ἀνακοίνωσε στὸν μαθητή του μοναχὸ ᾿Ιωάσαφ, λέγοντάς του: “Σήμερον, τέκνον, ἐτελειώθη ὁ Μακάριος καὶ συνάδελφός σου διὰ τοῦ μαρτυρίου καὶ ὑπάγει νὰ ἀγάλλεται εἰς τοὺς οὐρανούς”.
῾Ο μαρτυρικὸς θάνατος τοῦ ὁσιομάρτυρος Μακαρίου ἐπῆλθε τὸ ἔτος 1507, καὶ ὄχι τὸ 1527, ὅπως ἐσφαλμένα ἀναγράφεται στὶς περισσότερες σχετικὲς μελέτες -λάθος ποὺ ἔχει τὴν ἀφετηρία του στὸν ὅσιο Νικόδημο τὸν ῾Αγιορείτη-, ἀφοῦ εἶναι γνωστὸ ὅτι ὁ πατριάρχης Νήφων, ὁ ὁποῖος ζοῦσε, ὅπως προαναφέρθηκε, ὅταν μαρτύρησε ὁ Μακάριος, κοιμήθηκε ὁσιακῶς τὸ ἔτος 1508.
῾Ο ὁσιομάρτυς Μακάριος εἶναι ὁ πρῶτος χρονικὰ γνωστὸς νεομάρτυρας τῆς Θεσσαλονίκης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: ᾿Αναστασίου, ᾿Ι., “Οἱ Νεομάρτυρες τῆς Θεσσαλονίκης”, ῾Η Θεσσαλονίκη 1 (1985) 488. Γαβριὴλ Διονυσιάτης, ῾Η ἐν ῾Αγίῳ ῎Ορει ῾Ιερὰ Μονὴ τοῦ ῾Αγίου Διονυσίου, ᾿Αθῆναι 1959, σσ. 152-153. Γκίκας, ᾿Ι., “Μακεδόνες Νεομάρτυρες”, ΜΖ τχ. 105 (Φεβρουάριος 1975) 21. Εὐστρατιάδης, Σ., ῾Αγιολόγιον τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας, ᾿Αθῆναι χ.χρ., σ. 283. ῾Ο ἴδιος, “Μακάριος ὁ ὁσιομάρτυς ῾Αγιορείτης”, ΘΗΕ 8 (1966) στ. 480. ᾿Ιάκωβος Νεοσκητιώτης, “῞Οσοι ῞Αγιοι διέπρεψαν ἀπαρχῆς ἐν τῷ ῾Αγίῳ ῎Ορει τοῦ ῎Αθω κατὰ βαθμόν”, Πρωτᾆτον τχ. 18 (᾿Ιούλ.-Αὔγ. 1989) 131. Καδᾆς, Σ., ῾Η ῾Ιερὰ Μονὴ ῾Αγίου Διονυσίου, ῞Αγιον ῎Ορος 1997, σ. 134. Καστανᾆς, Θ., “Θεσσαλονικεῖς ἅγιοι”, ΓΠ 19 (1935) 157. Λαγγῆς, Μ., ῾Ο Μέγας Συναξαριστὴς τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας, τ. Θ¢ (Σεπτέμβριος), ᾿Αθῆναι 19875, σσ. 349-350. Μοναχὸς Λάζαρος, “Οἱ ῞Αγιοι τῆς ῾Ιερᾆς Μονῆς Βατοπαιδίου”, Πρωτᾆτον τχ. 34 (1992) 51. Μακάριος Κορίνθου - Νικόδημος ῾Αγιορείτης - Νικηφόρος Χῖος - ᾿Αθανάσιος Πάριος, Συναξαριστὴς Νεομαρτύρων, Θεσσαλονίκη 19892, σσ. 62-63. Νικόδημος ῾Αγιορείτης, Νέον Μαρτυρολόγιον, ᾿Αθῆναι 19934, σ. 51. ῾Ο ἴδιος, Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ, τ. Α¢ (Σεπτέμβριος-᾿Οκτώβριος), Θεσσαλονίκη 19815, σ. 148. Πύρρος, Σωσ., “Δοκίμιον Μακεδονικοῦ ῾Αγιολογίου”, Μακεδονικὸν ῾Ημερολόγιον τ. Ε¢ (1912) 26. Παπαδόπουλος, Χρυσ., Οἱ Νεομάρτυρες, ᾿Αθῆναι 19703, σ. 23. Περαντώνης, ᾿Ι., “Κατάλογος Νεομαρτύρων τῶν ἀπὸ τῆς ῾Αλώσεως τῆς Κ/Πόλεως μέχρι τοῦ ἔτους 1867 μαρτυρησάντων”, Θεολογία 60 (1989) 160. ῾Ο ἴδιος, Λεξικὸν τῶν Νεομαρτύρων, τ. Γ¢, ᾿Αθῆναι 1972, σσ. 325-326. Σμυρνάκης, Γ., Τὸ ῞Αγιον ῎Ορος, σ. 517. Στογιόγλου, Γ., “῾Αγιορεῖτες Νεομάρτυρες”, Πρακτικὰ Θεολογικοῦ Συνεδρίου εἰς τιμὴν καὶ μνήμην τῶν Νεομαρτύρων (17-19 Νοεμβρίου 1986), ἔκδ. ῾Ι. Μ. Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1988, σ. 377. Χρυσοστόμου, Γ., “Οἱ ἅγιοι τῆς Θεσσαλονίκης”, στὸ Χαριστήριον τῷ Παναγιωτάτῳ Μητροπολίτῃ Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμονι τῷ δευτέρῳ ἐπὶ τῇ συμπληρώσει εἰκοσαετοῦς ἐν Θεσσαλονίκῃ ποιμαντορίας (1974-1994), Θεσσαλονίκη 1994, σ. 934. Delehaye, H., "Greek Neomartyrs", The Constractive Quarterly IX (1921) 707. Grecu, V., Viat,a sfântului Nifon o redact,iune greceascaÚ ineditaÚ, Bucures,ti 1944, σσ. 100.3-102.18. Meinardus, O., "A study of the Relics of Saints of the Greek Orthodox Church", Oriens Christianus 53-54 (1970) 209. Σ.Π. |